دریچه آئورت دریچه ای بین بطن چپ و شریان ( سرخرگ ) آئورت می باشد، با تنگ شدن این دریچه بطن چپ هنگام پمپاژ نمی تواند خون کافی را به شریان آئورت و سپس به بقیه بدن و اندامها پمپاژ کند. آن دسته از افرادی که به تنگی دریچه آئورت مبتلا هستند علاوه بر اینکه باعث شده تا عضله قلب آن ها ضعیف تر عمل کند همچنین می تواند منجر به تنگی نفس و خستگی در فرد نیز شود. تنگی دریچه آئورت بیشتر در سنین بالا دیده می شود به جز موارد مادرزادی با وجود دریچه آئورت دو لتی که در سنین پایین اتفاق می افتد.
علائم تنگی دریچه آئورت
عارضه تنگی دریچه آئورت یک مشکل بسیار جدی محسوب می شود که به هیچ وجه نباید از آن چشم پوشی کرد، بعضی از افراد هستند که ممکن است به اشتباه تنگی دریچه آئورت را با بالارفتن سن و یا پیر شدن اشتباه بگیرند. آن دسته از افرادی که به عارضه تنگی دریچه آئورت مبتلا هستند رفته رفته ممکن است احساس ضعف و یا حتی خستگی داشته باشند، که با بروز چنین مشکلی بیماری وارد مرحله خطرناک تری می شود. بیماری های مختلف از علائم مختلفی نیز برخوردار هستند، از جمله علائم تنگی دریچه آئورت عبارتند از:
- تنگی نفس هنگام فعالیت
- احساس درد ناحیه قفسه سینه در هنگام فعالیت
- سنکوب قلبی (از هوش رفتن در حد یک یا دو دقیقه)
- انتهاهای سرد
در صورتی که هر کدام از علائم گفته شده را داشتنید حتما به متخصص قلب مراجعه کنید، پزشک با انجام برخی از تست ها و ازمایشات این بیماری را تشخیص می دهد، در ادامه مقاله بیشتر در مورد راه های تشخیص و همچنین درمان صحبت خواهیم کرد.
انواع تنگی دریچه آئورت
مادرزادی: داشتن نقص های آناتومیک مادرزادی ممکن است باعث تنگی این بخش شود، بروز چنین مشکلی در سنین کودکی مشکل خاصی را ایجاد نمی کند ولی با مرور زمان و بالارفتن سن فرد نیاز به تعویض این عضو را دارد.
اکتسابی: بروز چنین مشکلی با داشتن بیماری تب روماتیسمی بروز پیدا می کند.
نکته ای که باید به آن اشاره کنیم این است که نمی توان از بروز چنین مشکلی پیشگیری کرد چرا که همانطور که گفته شد ممکن است یک مشکل مادرزادی باشد، ولی حتما توجه داشته باشید که فشار خون و کلسترول بالا، چاقی افراد می تواند از جمله دلایل تنگی دریچه آئورت هستند که امکان کنترل آن وجود دارد.
علائم تنگی دریچه آئورت
تنگی دریچه آئورت به تنهایی علائم و نشانه ای از خود بروز نمی دهد. زمانی نشانه ای از این بیماری بروز می کند که فرد فعالیت بدنی داشته باشد و یا ورزش کرده باشد. این علائم شامل وارد زیر است :
- احساس درد در قفسه سینه
- بیهوش شدن و سنکوپ کردن
- عدم توانایی لازم در انجام کارها
- احساس ضعف و خستگی بیش از حد
- تنگی نفس در حین انجام فعالیت های روزمره
- مرگ ناگهانی
می توانید در خصوص تنگی دریچه آئورت، صحبت های دکتر مولایی، متخصص قلب و عروق را گوش کنید.
در مراحل اولیه بیماری، قلب توانایی غلبه بر تنگی را دارد، اما در صورتی که به موقع درمان نشود، باید توانایی بیش تری صرف تحمل تنگی و فشار شود که همین سبب نارسایی قلبی می گردد. نارسایی قلب با علائمی همچون تنگی نفس و ضعف مفرط بدن همراه خواهد بود. در این صورت باز هم اگر تنگی دریچه آئورت درمان نشود، قلب به مراحل غیر قابل برگشت نارسایی نزدیک خواهد شد.
عوارض تنگی دریچه آئورت
هر نوع بیماری که شما به آن دچار شوید و بدن را درگیر کند، ممکن است عوارض مختلفی را برای بدن به همراه داشته باشد، چرا که عدم پمپاژ خون به سایر قسمت های بدن می تواند منجر به انباشته شدن خون، در قسمت های مختلفی چون قلب و یا ریه ها شود. ولی برای اینکه چنین مشکلی برای این عضو اتفاق نیفتد قلب مجبور است تا با پمپاژ بیشتری به سایر اندام های بدن خون را برساند.
از جمله عوارضی که تنگی دریچه آئورت می تواند برای بدن داشته باشد شامل موارد زیر می شود.
- بروز درد در ناحیه قفسه سینه که در اثر عدم خونرسانی اتفاق می افتد.
- احساس ضعف
- نارسایی عضلات قلب
- ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
تشخیص تنگی دریچه آئورت
ما در ابتدای مقاله در خصوص علائم تنگی دریچه آئورت برای شما صحبت کردیم در صورتی که شما هر کدام از موارد گفته شده را دارید می بایست به منظور تشخیص و همچنین درمان به متخصص قلب مراجعه کنید، پزشک متخصص قلب با معاینه کامل صداهای قلبی به تنگی دریچه آئورت شک می کند و تشخیص نهایی با انجام اکوکاردیوگرافی قلب داده می شود.
اکو قلب: پزشک به منظور اینکه تشخیص دهد دریچه قلب شما تنگ است یا خیر تست اکو را انجام می دهد، این تست با ایجاد امواج صوتی عکسی را از قلب شما ترسیم می کند.
الکتروکاردیوگرام: این آزمایش به منظور اندازه گیری فعالیت های الکتریکی قلب می باشد.
تست ورزش: تست ورزش در موارد تنگی دریچه آئورت بی علامت جهت تعیین پلن درمانی ممکن است کمک کننده باشد.
آنژیوگرافی: با انجام آنژیوگرافی و گرفتن گرادیان حفره های قلب نیز می توان به تشخیص کامل رسید.
درمان تنگی درچه آئورت
در تنگی خفیف و متوسط دریچه آئورت توصیه به انجام اکوکاردیوگرافی در فواصل نزدیک تر می باشد، در صورت تنگی شدید آئورت علامت دار باشد باید جراحی قلب باز و تعویض دریچه صورت گیرد.
گاهی در سنین بالای ۸۰ سال که بیمار از نظر جسمی قادر به تحمل عمل جراحی نیست و یا وجود عوامل دیگر که مانع جراحی قلب باز و تعویض دریچه می باشد از راه بسته و به کمک واویلاست بسته میشود دریچه را تعویض کرد.
بیمارانی که به تنگی دریچه آئورت مبتلا هستند، سال ها می توانند بدون داشتن کوچک ترین نشانه ای از این بیماری، به زندگی خود ادامه دهند. در حقیقت شدت تنگی دریچه تا سال های زیادی خفیف تا حدی متوسط است و در آن زمان نمی تواند سبب انسداد مهمی در جریان خون شود. بعد از گذشت مدت ها و زمانی که شدت آن شدید شد، افزایش ضخامت عضلات قلب و در نتیجه افزایش قدرت انقباضی حتمی است. همین علت می تواند مانع از بروز علائم باشد. این تغییرات، تغییرات جبرانی نام دارد. علائم تنگی دریچه آئورت همراه با نشانه های زیر است که در این صورت باید دریچه تعویض گردد :
- احساس سرگیجه و افتادن بر روی زمین
- احساس درد قفسه سینه هنگام فعالیت
- نفس نفس زدن و احساس تنگی نفس هنگام فعالیت
- احساس خستگی و ناتوانی حی انجام فعالیت های روزمره
بعضی اوقات حتی با عدم وجود علائم و نشانه ای، تنگی دریچه تشخیص داده می شود. در این مواقع باید به صورت منظم تحت نظر پزشک معالج قرار گرفت تا در صورت شدت گرفتن علائم بیماری، دریچه آئورت تعویض گردد.
در مدت زمانی که شما به دلیل تنگی دریچه آئورت تحت نظر پزشک متخصص هستید، با ایجاد و مشاهده هر علائمی باید به پزشک فورا اطلاع دهید. از جمله این علائم عبارتند از :
- احساس خستگی مفرط
- احساس درد در ناحیه قفسه سینه
- تورم در دست و پاها
- احساس سبکی سر
- تنگی نفس هنگام دراز کشیدن و خوابیدن
- بیخوش
- درد سینه
- احساس سبکی سر
- خستگی
- ادم و تورم در پاها
- احساس تنگی نفس در موقع دراز کشیدن و خوابیدن
- بیدار شدن در نیمه شب با تنگی نفس و احساس خفه شدن
- تنفس سخت و مشکل
- بیهوش شدن و افتادن
- احساس طپش قلب یا اینکه قلب شما تندتر می زند
در برخی از بیماران لازم است با توصیه پزشک معالج محدودیت هایی در ورزش یا برخی از فعالیت های بدنی شدید ، صورت بگیرد و لازم باشد شما به صورت دوره ای – مثلا هر 6 ماه تا یک سال – آزمایشات مختلف و اکو انجام بدهید.
بعد از اینکه علایم بیماری تنگی آئورت ظاهر شد یا در اکوی پیگیری علایم نارسایی قلب وجود داشت ، لازم است درمان بیماری انجام شود. نکته مهم این که هیچ گونه درمان دارویی برای از بین بردن تنگی آئورت وجود ندارد و تنها راه قطعی درمان بیماری “تعویض دریچه” است.