ایجاد گاز در سیستم گوارشی بخشی از روند هضم غذاست . این گازها که با عنوان نفخ معده نیز شناخته می شوند ، به طرق مختلفی از بدن خارج می گردند. از جمله این راه ها می توان به آروغ زدن و فلتوس ( عبور گاز) اشاره کرد. اگر گازهایی که در معده و سیستم گوارشی ایجاد می شوند، از بدن دفع نگردد، موجب بروز مشکلات زیادی از جمله درد قفسه سینه می شود. این درد دارای علائمی است که تفاوت آن را با درد ناشی از حملات قلبی نشان می دهد. در این مقاله سعی شده است که ارتباط بین گاز های سیستم گوارشی و دردهای ناشی از آن مانند دردهای قفسه سینه شرح داده شود. در ادامه بررسی علل ایجاد گاز، عوارض آن و همچنین درمان آن می پردازیم.
دلایل ایجاد گازهای گوارشی و نفخ معده
افزایش گازها در سیستم گوارشی تا حد زیادی به نوع غذایی اک افراد مصرف می کننند، بستگی دارد. همچنین وجود بعضی از بیماری ها نیز می تواند تولید گاز در سیستم گوارشی را افزایش دهد که عبارت اند از : مانند سندرم روده تحریک پذیر یا بیماری سلیاک . با رعایت رژیم غذایی می توان تا حد زیادی نفخ دستگاه گوارش را کاهش داد.
علائم نفخ معده و گازهای گوارشی چیست؟
افزایش گاز در سیستم گوارشی دارای علائمی است که عبارت اند از : آروغ زدن، عبور گاز، درد، گرفتگی یا احساس گره در شکم، احساس پری یا فشار در شکم (نفخ)، افزایش قابل توجه در اندازه شکم (اتساع). آروغ زدن به خصوص در حین غذا یا بعد از غذا امری طبیعی است. اکثر مردم حداکثر 20 بار در عبور گاز از روده و دستگاه گوارش را تجربه کنند. اما آروغ زدن و دفع گاز به ندرت به خودی خود نشانه یک مشکل پزشکی است.
چه عواملی موجب ایجاد نفخ در سیستم گوارشی می گردد؟
شرایط پزشکی که ممکن است باعث افزایش گاز روده ، نفخ یا درد گاز شود شامل موارد زیر است :
بیماری مزمن روده
گاز اضافی اغلب علائم بیماریهای مزمن روده مانند دیورتیکولیت ، کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون است.
رشد بیش از حد باکتری روده کوچک
افزایش یا تغییر باکتری در روده کوچک می تواند باعث گاز اضافی ، اسهال و کاهش وزن شود.
عدم تحمل غذایی
اگر سیستم گوارشی فرد نتواند برخی مواد غذایی مانند قند موجود در لبنیات (لاکتوز) یا پروتئین هایی مانند گلوتن در گندم و سایر غلات را تجزیه و جذب کند ، ممکن است گاز یا نفخ ایجاد شود.
یبوست
یبوست ممکن است دفع گاز را دشوار کند. نوشیدنی های دارای گاز مانند نوشابه و ماءالشعیر گاز معده را افزایش می دهند. عادات غذایی مانند زود غذا خوردن ، نوشیدن از طریق نی ، آدامس ، مکیدن آب نبات یا صحبت هنگام جویدن منجر به بلع بیشتر هوا می شود. جایگزین های قند یا شیرین کننده های مصنوعی مانند سوربیتول ، مانیتول و زایلیتول که در برخی از غذاها و نوشیدنی های بدون قند یافت می شود ممکن است باعث ایجاد گاز روده بزرگ شود. مکمل های فیبر حاوی پسیلیوم نیز ممکن است باعث افزایش گاز روده بزرگ شود.
نفخ معده چگونه موجب درد قفسه سینه می گردد؟
درد در قفسه سینه ممکن است دلایل متفاوتی داشته باشد. حملات و مشکلات قلبی، بیماری های تنفسی و آلرژی میتواند از دلایل مهم و عمده این درد باشد. اما گاهی ممکن است گازهای دستگاه گوارش موجب درد در این ناحیه شوند. هنگامی که باکتری ها کربوهیدرات ها را تخمیر می کنند، برخی از نشاسته ها و برخی قندها – که در روده کوچک هضم نمی شوند و در روده بزرگ گاز ایجاد می شود. باکتری ها مقداری از آن گاز را نیز مصرف می کنند ، اما با عبور گاز از مقعد ، گاز باقیمانده آزاد می شود. حال اگر بنا به دلایلی گاز های موجود در دستگاه گوارش نتواند خارج شوند، ممکن است در ناحیه معده و مری تجمع پیدا کرده و موجب ایجاد درد قفسه سینه گردند.
چگونه تشخیص دهیم که درد قفسه سینه ناشی از نفخ معده است؟
هنگامی که در قفسه سینه خود احساس درد کردید و نمی دانید این درد مربوط به یک مسئله جدی است یا صرفا نوع غذایی که مصرف کرده اید، باید به پزشک مراجعه نمایید. اما گاهی اوقات درد ناشی از نفخ دارای علائمی است که نشان می دهد درد قفسه سینه به علت وجود نفخ در دستگاه گوارش است. معمولا اگر درد را در ناحیه سمت چپ قفسه سینه حس کنید، این درد می تواند ناشی از نفخ گوارشی باشد و به این به این دلیل ایجاد می شود که هوا را بیش از حد بلعیده اید و اکنون در دستگاه گوارش گیر کرده اید. برخی دیگر از دلایل مربوطه که نشان می دهند درد در قفسه سینه ناشی از نفخ است عبارت اند از :
- درد هنگامی ایجاد می شود و یا شدت می گیرد که غذاهای مصرف کرده اید که نفخ زا می باشند مانند : شیرین کننده های مصنوعی، نوشابه گازدار، حبوبات، سبزیجات، غلات و … ،
- مورد بعدی مسمومیت غذایی است . اگر درد در قفسه سینه همراه با مسمومیت غذایی باشد احتمالا این درد ناشی از نفخ معده است.
- پرخوری نیز می تواند موجب افزایش گز در گوارش گردد که درد در ناحیه سینه را موجب می شود.
- همچنین وجود علائمی مانند سوزش یا رفلاکس معده نیز اگر با درد قفسه همراه باشد، نشان دهنده درد ناشی از نفخ است.
در واقع تفاوت حمله قلبی و درد ناشی از نفخ با توجه به علائمی که ذکر شد قابل تشخیص است. اما اگر فرد نتواند مطمئن شود که درد در قفسه سینه ناشی از نفخ باشد باید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه نماید.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر دردهای ناشی از گاز و باد شکم به قدری باشد که اعمال روزانه فرد را تحت تاثیر قرار دهد، باید به پزشک مراجعه شود. در این شرایط ممکن است فرد به دلیل نفخ معده این علائم را تجربه کند : مدفوع خونین، تغییر قوام مدفوع، تغییر در دفعات حرکات روده، کاهش وزن، یبوست یا اسهال، حالت تهوع یا استفراغ مداوم و مکرر، شکم درد طولانی مدت، درد قفسه سینه.
بسیار عالی و کاربردی بود،متشکرم ازتون