آنژیوپلاستی؛ راهی سریع و موثر برای باز کردن رگ‌های قلب

آیا می‌دانید آنژیوپلاستی روشی معجزه آسا برای نجات از عارضه قلبی است؟ زندگی پرمشغله امروزی، استرس و تغذیه نامناسب، قلب ما را در معرض خطر قرار داده است. بیماری‌های قلبی، سالانه جان میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان می‌گیرند و یکی از شایع‌ترین علل مرگ و میر محسوب می‌شوند. اما آیا می‌دانستید که با پیشرفت‌های علم پزشکی، امید به زندگی برای بیماران قلبی افزایش یافته است؟ آنژیوپلاستی، یک روش کم تهاجمی و نوآورانه است که می‌تواند زندگی را به بیماران قلبی بازگرداند. با ما همراه باشید تا با این روش معجزه‌آسا، مزایا، خطرات و مراقبت‌های لازم پس از آن آشنا شوید و دریابید چگونه می‌توانید به سلامت قلب خود اهمیت دهید.

آنژیوپلاستی چیست؟

آنژیوپلاستی، برای باز کردن عروق خونی تنگ یا مسدود شده، به ویژه عروق کرونری قلب، استفاده می‌شود. در این روش، نیازی به برش‌های بزرگ جراحی نیست و بیماران معمولاً می‌توانند ظرف چند روز به فعالیت‌های عادی خود بازگردند. روش کار به این صورت است، که یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر به نام کاتتر از طریق یک رگ خونی (معمولا در ران یا مچ دست) وارد بدن شده و تا محل انسداد هدایت می‌شود. سپس، یک بالون کوچک در نوک کاتتر باد می‌شود تا دیواره عروق را باز کرده و جریان خون را بهبود بخشد. اغلب اوقات، پس از آنژیوپلاستی، یک استنت (فنر) در محل تنگی قرار داده می‌شود تا از بسته شدن مجدد رگ جلوگیری کند.

آنژیوپلاستی به عنوان یک روش درمانی موثر برای کاهش درد قفسه سینه (آنژین صدری)، بهبود عملکرد قلب و کاهش خطر حمله قلبی شناخته می‌شود و به بیماران امکان می‌دهد فعالیت‌های روزمره خود را با کیفیت بهتری انجام دهند. با این حال، مهم است که بیماران پس از انجام آنژیوپلاستی، دستورالعمل‌های پزشک را به دقت دنبال کنند، از جمله مصرف داروهای تجویز شده، رعایت یک رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت‌های بدنی منظم. این اقدامات به پیشگیری از عود بیماری و حفظ سلامت قلب و عروق کمک شایانی می‌کند.

برای مشاوره رایگان و کسب اطلاعات بیشتر با مطب دکتر پریسا مولایی بهترین متخصص قلب تماس بگیرید.

آنژیوپلاستی به چه دلایلی باید انجام شود؟

• باز کردن انسداد عروق
• بازگرداندن جریان خون در عضلات قلب برای کاهش آسیب
• گاهی همراه آنژیوپلاستی، جهت جلوگیری از عود بیماری استنت نیز گذاشته می‌شود.

روش های آنژیوپلاستی قلب

با توجه به نیاز بیمار و تجربه و دانش متخصص قلب و عروق، آنژیوپلاستی قلب ممکن است به هر یک از روش های زیر صورت گیرد. در ادامه به به شرح و بررسی هر یک از این روش ها می پردازیم.

آنژیوپلاستی قلب با بالون

در این روش آنژیوپلاستی، از یک سوند و بالون کوچک که باریک نیز هست، استفاده شده که آن را به داخل رگ ها هدایت می کنند. آنزیوپلاستی در این روش با بالون شروع شده و زمانی که در محل مورد نیاز قرار داده شد، توسط جریان خون و تقویت کردن آن شروع به باد شدن می کند.

آنژیوپلاستی قلب با استنت یا فنر

در آنژیوپلاستی قلب با استنت یا فنر، لوله ای کوچک جهت ساپورت کردن قسمت داخلی شریان کرونر، عمل صورت می گیرد. یک بالون را درون شریان کرونر تنگ قرار می دهند. یک بار در بالون در رگ باد می شود و فنر به اندازه شریان باز می شود و آن را باز نگه می داد. سپس در حالی که استنت یا همان فنر ، بالون را در جای خود نگه داشته است، برداشته می شود. در هفته های آتی رگ ها با کمک استنت بهبود پیدا کرده و باز می شوند.

استنت یا همان فنر بعد از باز کردن شریان های کرونر ، بعد از گذشت چند هفته جذب بدن می شود. زیرا از فلزی ساخته شده است که با بدن سازگاری دارد.

برخی از این فنر ها حاوی دارو هستند و به گونه ای طراحی شده اند که خطر انسداد مجدد رگ ها را کاهش دهد که در این خصوص متخصص قلب و عروق توضیحات لازم را بیان خواهند کرد و همچنین ایشان تصمیم می گیرند که این نوه فنر مناسب قلب فرد است یا خیر.

بیشتر بخوانید: آنژیوگرافی قلب

آنژیوپلاستی چگونه انجام می شود؟

آنژیوپلاستی یک روش پزشکی است که برای درمان تنگی یا انسداد عروق کرونری قلب به کار می‌رود. این عمل به طور معمول به صورت کم‌تهاجمی و با استفاده از روش‌های پیشرفته انجام می‌شود. در ادامه، مراحل اصلی انجام آنژیوپلاستی توضیح داده شده است:

مراحل انجام آنژیوپلاستی

مراحل انجام آنژیوپلاستی عبارتند از:

1. آماده‌سازی بیمار

• مشاوره پزشکی: قبل از عمل، پزشک معالج به دقت تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. تست‌های لازم، از جمله آزمایش خون و تصویر‌برداری (مثل اکوکاردیوگرافی یا کاتتریزاسیون قلب) انجام می‌شود.
• توقف مصرف برخی داروها: پزشک ممکن است از بیمار بخواهد بعضی از داروهایی را که ممکن است خونریزی را افزایش دهند، مانند داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، چند روز قبل از عمل متوقف کند.
• ضد عفونی کردن ناحیه: نیاز است تا ناحیه‌ای که کاتتر در آن قرار می‌گیرد (معمولا در ناحیه مچ دست یا کشاله ران) با مواد ضدعفونی تمیز شود.

2. بیهوشی

به طور معمول، آنژیوپلاستی تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، و بیمار کاملا هوشیار است. در برخی موارد، آرامبخش‌ها نیز برای راحتی بیشتر بیمار استفاده می‌شود.

3. وارد کردن کاتتر

پزشک با استفاده از یک سوزن کوچک، یک کاتتر را به رگ بزرگ در مچ دست یا کشاله ران وارد می‌کند. این کاتتر به آرامی به سمت رگ‌های کرونری قلب هدایت می‌شود. این عمل با استفاده از تصویربرداری X-ray انجام می‌شود تا پزشکی بتواند محل کاتتر را نظارت کند.

4. تصویر‌برداری و تشخیص

پس از ورود کاتتر به رگ‌های کرونری، یک ماده کنتراست (رنگی) به داخل رگ تزریق می‌شود تا تصاویر رگ‌ها ایجاد شود. این تصاویر به پزشک کمک می‌کند تا محل انسداد یا تنگی‌ها را شناسایی کند.

5. انجام آنژیوپلاستی

پس از شناسایی تنگی، یک بالون بسیار کوچک (که به کاتتر متصل است) به محل انسداد هدایت می‌شود. بالون به آرامی باد شده و رگ را باز می‌کند. این فرآیند معمولا چند دقیقه طول می‌کشد. در بسیاری از موارد، یک استنت (لوله فلزی باریک) در محل تنگی قرار داده می‌شود تا اطمینان حاصل شود که رگ دوباره بسته نمی‌شود.

6. پایان عمل

پس از باز کردن رگ و قرار دادن استنت (در صورت نیاز)، بالون به آرامی خالی شده و از رگ خارج می‌شود. کاتتر و لوله‌ها نیز خارج می‌شوند، و فشار بر روی محل ورودی حفظ می‌شود تا از خونریزی جلوگیری شود.

7. مراقبت‌های بعد از عمل

• بیمار به واحد ریکاوری منتقل می‌شود و تحت نظر قرار می‌گیرد تا از سلامت او اطمینان حاصل شود.
• پزشک عموما به بیمار توصیه می‌کند که مدتی استراحت کند و از فعالیت‌های سنگین پرهیز کند.
• بیمار ممکن است به برخی داروهای ضدانعقاد نیاز داشته باشد تا از تشکیل لخته خون در محل استنت جلوگیری کند.
• همچنین، پزشک ممکن است تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی را برای پیشگیری از عود بیماری پیشنهاد کند.

نکات مهم بعد از آنژیوپلاستی

آنژیوپلاستی یک روش ایمن و موثر برای درمان انسداد عروق قلبی است و در بسیاری از موارد می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را بهبود ببخشد. لازم است تا نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:

• پیگیری منظم: پیگیری‌های منظم با پزشک برای ارزیابی وضعیت قلب و وضعیت استنت ضروری است.
• رعایت دستورات پزشکی: مصرف داروها مطابق تجویز پزشک و رعایت توصیه‌های مربوط به تغذیه و فعالیت روزانه اهمیت دارد.

آنژیوپلاستی چه خطراتی دارد؟

عمل آنژیوپلاستی قلب و عروق کرونر، در مقایسه با عمل بای پس، کم تهاجمی تر است. ولی باز هم خطرات خود را دارد که در ادامه آن ها را بازگو خواهیم کرد.

خونریزی

بسته به اینکه آنژیوپلاستی از طریق دست و یا پا انجام شده باشد، احتمال خونریزی کم تر و یا بیش ترمی شود. اما معمولا خونریزی خفیف خواهد بود. البته اگر آنژیوپلاستی از طریق کشاله ران انجام شده باشد،  می تواند خونریزی بیش تری را به همراه داشته باشد که باید خون تزریق شود.

تنگی مجدد رگ ها

رگ هایی که قبلا به وسیله آنژیوپلاستی به جای استنت باز شده بود و تنها با بالون آنژیوپلاستی صورت می گرفت، امکان اینکه دوباره دچار تنگی شوند، حدود 30 درصد است. استفاده از داروها، ریسک این عارضه را کم تر کرده و خطر تنگ شدن مجدد رگ ها را به 10 درصد کاهش می دهد. استنت های جدید دارویی نیز حتی این درصد را 10 درصد دیگر نیز کاهش می دهد.

تشکیل لخته

امکان اینکه درون استنت های تعبیه شده، لخته ایجاد شود زیاد است، حتی اگر مدت زیادی از قرار دادن استنت گذشته باشد. این امر می تواند سبب انسداد رگ ها و حمله قلبی شود. برای پیشگیری از این امر باید داروی ضدپلاکت تجویز شود و آن را باید طبق دستور مصرف نمایید. مدت زمانی که این داروها باید مصرف شوند براساس نوع فنر ، ریسک خونریزی و دیگر عوامل توسط پزشک تعیین گردد. از جمله این داروها می توان به آسپرین، تیکاگرلور، پراشوگرل و پلاویکس اشاره نمود.

حمله قلبی حین آنژیوپلاستی

اگرچه این امر نادر است، اما ممکن است حین آنژیوپلاستی، فرد دچار حمله قلبی شود.

آسیب دیدن شریان کرونر

ممکن است حین عمل آنژیوپلاستی، لایه داخلی عروق قلب پاره شده و دچار دایسکسیون شود. این مشکل را می توان با استفاده از تعبیه التست درمان کرد. ممکن است حتی رگی که توسط آنژیوپلاستی باز می شود، دچار سوراخ شدگی شود. در صورتی که امکانات کافی در دسترس باشد،  می توان استنت های پوشش دار را برای مقابله با این سوراخ ها جایگزین نمود.

آسیب دیدن کلیه

در آنژیوپلاستی و همچنین آنژیوگرافی عروق کرونر، از ماده حاجبی استفاده می شود که می تواند سبب آسیب رساندن به کلیه ها شود. مخصوصا کسانی که قبلا دچار نارسایی های کلیوی بوده اند. برای پیشگیری از به وجود آمدن این مشکل، باید از کم ترین میزان ماده حاجب استفاده نمود. بیمار نیز قبل از این عمل باید به مقدار زیادی مایعات بنوشد.

سکته مغزی

سکته مغزی جزو آن دسته عوارض نادری است که می تواند در حین آنژیوپلاستی اتفاق بیفتد. افرادی که سن بالایی دارند، به دلیل اینکه در مسیر شریان آئورت خود، پلاکت های متعددی دارند، می توانند دچار این عارضه شوند.  لختگی روی کاتتر و انتقال آن به عروق مغز، سبب متوقف شدن جریان خون می شود.

آمادگی های قبل و حین آنژیوپلاستی

• شش ساعت قبل از عمل باید ناشتا باشید اما چند جرعه آب می‌توانید بنوشید.
• داروهای مصرفی خود را از قبل به پزشک اطلاع دهید، شاید لازم باشد برخی از آن‌ها را قطع نمایید.
• ناحیه‌ای که قرار است کاتتر در آن گذاشته شود توسط پرستار تراشیده می‌شود.
• قبل از شروع جراحی پزشک شما را معاینه خواهد کرد.
• از آنجایی که این جراحی احتیاج به بیهوشی ندارد و شما در طی جراحی هوشیار خواهید بود در برخی موارد بنا به صلاحدید پزشک ممکن است یک ساعت قبل از شروع جراحی برای شما آرام‌بخش تجویز شود.
• حدود 6 هفته پس از جراحی باید برای چکاپ با جراح خود ملاقات داشته باشید. بعد از انجام این عمل پزشک نتایج حاصله را برای شما توضیح خواهد دا و اگر احتیاج به درمان بیشتر داشته باشید شما را راهنمایی خواهد کرد.
• چند روز پس از عمل می‌توانید فعالیت‌های روزمره خود را آغاز نمایید. اما برای بلند کردن وسایل سنگین و حرکات بدنی شدید تا 5 روز یا بیشتر باید صبر کنید، در این مورد به توصیه‌های پزشک خود عمل نمایید.
• بیماران معمولا همان روز و چند ساعت پس از جراحی مرخص می‌شوند اما ممکن است لازم باشد بعضی از افراد یک شب در بیمارستان تحت نظر باشند.

نتیجه‌گیری

آنژیوپلاستی به عنوان یک روش کم‌تهاجمی و موثر برای درمان انسداد و تنگی عروق کرونری قلب، بهبود قابل توجهی در سلامت قلب و کیفیت زندگی بیماران ایجاد می‌کند. با توجه به مزایای آن، مانند کاهش سریع درد قفسه سینه و جلوگیری از عوارض جدی مانند حمله قلبی، این روش به یک گزینه محبوب در درمان بیماری‌های قلبی تبدیل شده است. با این حال، نیاز به آگاهی از عوارض بالقوه و رعایت دستورالعمل‌های پزشک در زمینه مراقبت‌های پس از عمل، بسیار حیاتی است. همکاری مستمر بین بیمار و تیم پزشکی، همراه با تغییرات در سبک زندگی و رعایت داروها، می‌تواند به حفظ سلامت قلب و کاهش خطر عود مجدد بیماری‌های عروقی کمک کند.