ترومبوز ورید عمقی به معنای ایجاد لخته خون در سیاهرگ های عمقی است. بروز چنین اختلالی بیشتر سیاهرگ های اندام تحتانی ( پا ) را درگیر می کند، که می تواند منجر به گرفتگی سیاهرگ های این بخش شود. ما در این مقاله قصد داریم تا در خصوص علائم و همچنین راه های تشخیص، درمان ترومبوز ورید عمقی یا Deep vein thrombosis و بسیاری از موارد دیگر برای شما صحبت کنیم، پس مقاله را تا انتها بخوانید.
علت و علائم شایع ترومبوز ورید عمقی
هر نوع عارضه ای که در بدن ایجاد شود می تواند علت های مختلفی داشته باشد، ترومبوز ورید عمقی نیز از این قاعده مستثنی نیست. از جمله علت های اصلی بروز این مشکل می تواند شامل موارد زیر باشد.
• ترومای پا (ضربه به ساق پا)
• استراحت طولانی مدت یا مطلق در بستر
• انجام برخی از عمل های جراحی ارتوپدی از قبیل تعویض مفصل زانو، تعویض مفصل لگن، اعمال جراحی ترمیم شکستگی پا یا خردشدگی پا
• چاقی بیش از حد
• داشتن بیماری سرطان
• بارداری و یا مصرف داروهای ضد بارداری
• مسافرت هوایی و ماشینی (طولانی مدت)
برخی از علائم شایع این بیماری شامل تورم، درد و گرمی در ناحیه ای که توسط سیاهرگ تخلیه می‌شود (ساق یا ران پا)، حساسیت به لمس، قرمز شدن قسمت هایی که دچار آسیب دیدگی شده اند می باشد.
اگر شما حتی یکی از این علائم را داشتید می بایست حتما به متخصص قلب مراجعه کنید. پزشک ابتدا بیمار را معاینه و سپس درخواست سونوگرافی کالر داپلر وریدی می کند تا بتواند بیماری را به درستی تشخیص دهد.
6 راه پیشگیری ترومبوز ورید عمقی
• در زمان بیماری و بعد از جراحی از استراحت طولانی مدت به شدت اجتناب کنید.
• پس از جراحی بیمار سعی کند که از جای خود بلند شود و راه بیفتد.
• در مسافرت های طولانی مدت حتما پاهای خود را هر یک یا دو ساعت تکان دهد و یا اگر امکان داشت راه بروید.
• آن دسته از افرادی که بالای 35 سال هستند می بایست ازمصرف داروهای ضد بارداری اجتناب کنند.
• اگر داروی ضد بارداری مصرف می کنید به هیچ وجه سیگار نکشید و به شدت از مصرف آن اجتناب کنند.
• اگر جراحی ارتوپدی انجام داده اید حتما به این نکته توجه داشته باشید که تجویز پزشک جراح به مدت 10 روز داروی ضد لخته مصرف کنید.
درمان DVT
راه های مختلفی به منظور درمان ترومبوز ورید عمقی وجود دارد که شامل موارد زیر می شود، ولی انجام آن ها حتما می بایست طبق دستور پزشک باشد. برخی از راه های درمان عبارتند از:
- مصرف داروهای ضد انعقاد خون
- گاهی اوقات ممکن است در صورت درگیری سیاهرگ های لگن و ران نیاز به بستری و یا تجویز دارو داخل رگ باشد.
- با آمدن داروهای جدید ضد انعقاد خیلی از موارد را می‌شود به صورت سرپایی درمان کرد.
- توصیه می شود در دو روز اول بیمار بی حرکت باشد و پا را بالاتر از بدن نگه دارد یعنی دو یا چند بالشت زیر پای خود قرار دهد.
- پوشیدن جوراب واریس به شدت پیشنهاد می شود.
افراد در معرض بیماری ترومبوز عمقی باید این نکات را رعایت کنند
سبک زندگی آن ها سالم باشد، در طول روز آب کافی مصرف کنند، مصرف دخانیات از جمله سیگار و قلیان را قطع کنند، بدون دستور پزشک هیچ دارویی مصرف نکنند، از رژیم غذایی خاصی پیروی کنند، در طول روز تحرک کافی داشته باشند و یک جا نشینند، از جوراب های طبی واریس استفاده کنند، طبق دستور پزشک بعد از انجام جراحی ارتوپدی داروهای ضد لخته خون مصرف کنند.
2 عارضه مهم و خطرناک DVT
کنده شدن لخته از پا و رسیدن به سرخرگ اصلی ریه می تواند باعث آمبولی ریه شود که بسیار خطرناک است. آمبولی ریه در واقع بسته شدن شریان ( سرخرگ ) اصلی ریه یا شاخه های آن در اثر لخته می باشد، که بیشتر منشا این لخته از سیاهرگ عمقی پا است. حتما به این نکته توجه داشته باشید که درصورت عدم تشخیص و درمان آمبولی ریه ( pulmonary thrombosis emboli) می تواند منجر به مرگ بیمار شود.
علائم آمبولی ریه
از جمله علائم آمبولی ریه شامل تنگی نفس ناگهانی یعنی بیمار دقیقا زمان شروع تنگی نفس را به یاد دارد، ضربان قلب بالا، درد قسمت تحتانی پشت کمر( ناحیه ریه)، خلط خونی (هموپتیزی) می شود. در خصوص این موضوع که چه کسانی در معرض آمبولی ریه هستند می توان به موارد زیر اشاره کرد.
• افرادی که به دنبال جراحی های بزرگ ارتوپدی، جراحی های لیپوساکشن شکم هستند.
• بی حرکتی طولانی مدت
• مصرف داروی ضد بارداری
• مسافرت‌های هوایی طولانی مدت
• حتی مصرف سیگار می تواند عامل خطر برای آمبولی ریه باشد.
راههای پیشگیری از آمبولی ریه
به منظور پیشگیری از آمبولی ریه راه های مختلفی وجود دارد مانند به راه افتادن هر چه سریعتر بیمار بعد از اعمال جراحی، پرهیز از استراحت مطلق، در مسافرت‌های طولانی هوایی در صورت امکان هر دو یه ساعت بیمار قدم بزند یا جوراب واریس به پا کند، پرهیز از مصرف داروی ضد بارداری در افراد بالای ۳۵ سال و چاق و افراد سیگاری، ترک سیگار، تجویز داروی ضد لخته بعد از اعمال جراحی و در بیماران سرطانی می توان اشاره کرد.
راه های تشخیص و درمان آمبولی ریه
بعد از معاینه توسط پزشک و سونوگرافی کالر داپلر پاها سی تی آنژیوگرافی عروق ریه به منظور تشخیص تجویزمی شود. برای درمان بیمار می بایست بستری شود و پزشک متخصص داروی ضد لخته را داخل رگ او تجویز کند.
گاهی اوقات بیمار ترومبوز سیاهرگ پا و آمبولی ریه هیچکدام از علت و عوامل خطر ذکر شده را ندارد یعنی جراحی اخیر ندارد، شکستگی پا ندارد، بی حرکتی ندارد ، سرطان، مصرف داروی ضد بارداری ندارد این افراد احتمال کمبود یک یا چند فاکتور انعقادی خون دارند که باید تا آخر عمر داروی ضد لخته مصرف کنند.
سندرم ترومبوتیک
عارضه دیگر DVT سندرم ترومبوتیک می باشد، درصدی از بیماران ترومبوز ورید عمقی ممکن است تا مدت ها درد و تورم ناحیه پا را به صورت مزمن تجربه کنند که به آن سندرم ترومبوتیک گویند.
کرونا و ترومبوز ورید عمقی
همانطور که از ابتدای شیوع بیماری کرونا در جهان مطرح شد این بیماری می تواند باعث ایجاد لخته های خون شود در واقع ویروس کرونا یا کووید ۱۹ انعقاد پذیری خون را افزایش می دهد بنابراین احتمال لخته شدن خون در مبتلایان کرونا بیشتر است.
در موارد خفیف کرونا توصیه می‌شود بیمار در طول روز مایعات فراوان مصرف کند و همچنین روزانه در منزل به میزان کافی تحرک داشته باشد. ولی در صورت شدید بودن بیماری نیاز به بستری در بیمارستان است، بیمار در مدت بستری داروی ضد انعقاد دریافت می کند و گاهی نیز ممکن است تا چند روز بعد بستری نیاز به مصرف داروی ضد انعقاد باشد.
