تپش قلب نوعی واکنش قلب است که سبب ضربان تندتر، قوی‌تر یا نامنظم‌تر قلب نسبت به حالت معمولی می‌شود. قلب به عنوان یک عضله، نیاز بدن را به اکسیژن و تغذیه را با تنظیم ریتم خود تامین می‌کند. بنابراین، تپش قلب در شرایط مختلف مانند ورزش، استرس، نگرانی یا ترس، و یا به دلیل عفونت، تب و درد، طبیعی است. این واکنش‌های گذرا به طور کلی برای قلب بی‌خطر و طبیعی هستند، اما ریتم قلب نامنظم و قوی ممکن است مشکل جدی و گاهی اوقات تهدیدی برای سلامتی باشد.
علائم تپش قلب
تپش قلب با ویژگی‌های زیر ممکن است تجربه شود:
- نامنظم شدن ضربان قلب
- احساس ضربان مضاعفی که با یک مکث کوتاه همراه است
تپش قلب ممکن است به‌صورت موقت باشد و به‌طور خودبخود رفع شود یا نشانه‌ای از مشکلات اساسی در سلامتی باشد. این عارضه ممکن است ناشی از اضطراب شدید یا حملات اضطرابی، و در زنان ممکن است در نتیجه تغییرات هورمونی مانند بارداری یا یائسگی رخ دهد.
در صورتی که تپش قلب همراه با نگرانی، درد در قفسه سینه، سرگیجه یا از دست دادن هوشیاری باشد، باید به دنبال راهکارهای پزشکی برای تشخیص و درمان مناسب بود. پزشک شما میتواند از طریق یک معاینه جامع و بررسی علائم، علت تپش قلب شما را تشخیص دهد و درمان مناسبی را برایتان توصیه کند.
چه عللی سبب تپش قلب می شود؟
تپش قلب میتواند ناشی از عوامل گوناگونی مانند مشکلات قلبی، استرس، رژیم غذایی و شرایط پزشکی مختلفی باشد. از جمله علل رایج آن می‌توان اشاره کرد به :
- استرس و اضطراب: حالت‌های ذهنی نظیر استرس، اضطراب و ترس ممکن است باعث تند تپش قلب شوند.
- فعالیت بدنی: افزایش فعالیت جسمانی یا انجام ورزش‌های سنگین میتواند ضربان قلب را افزایش دهد.
- مصرف کافئین و الکل: مصرف نوشیدنی‌های حاوی کافئین و الکل ممکن است ضربان قلب را افزایش دهد.
- مصرف نیکوتین: استفاده از محصولات تنباکویی حاوی نیکوتین ممکن است تحریک‌کننده برای قلب باشد.
- اختلالات تیروئید: هیپو تیروئیدی یا هیپرتیروئیدی میتواند بر ریتم قلب تأثیر گذار باشند.
- مصرف داروها: برخی داروها مانند آمفتامین‌ها و داروهای آلرژی می‌توانند باعث تپش قلب شوند.
- بیماریهای قلبی: برخی از انواع بیماریهای قلبی مانند اختلالات ریتم قلب می‌توانند باعث تند شدن ضربان قلب شوند.
- کم‌خونی: کاهش سطح گلبول‌های قرمز و کم‌خونی می‌توانند به تپش قلب منجر شوند.
- فئوکروموسیتوم: وجود تومور غدد فوق‌کلیوی باعث افزایش تولید آدرنالین و تپش قلب می‌شود.
- مصرف بیش از حد کافئین: دزهای بالای کافئین مصرف شده از مکمل‌ها یا نوشیدنی‌های انرژی میتواند تپش قلب را افزایش دهد.
- عفونت‌ها: برخی عفونت‌ها، به خصوص آن‌هایی که قلب را تحت تأثیر قرار می‌دهند، می‌توانند باعث تپش قلب شوند.
- مشکلات تنفسی: مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب یا هیپرونتیلاسیون نیز می‌توانند با ریتم قلب مداخله کنند.
تپش قلب چه عوارضی دارد؟
هنگامی که تپش قلب ناشی از مشکلات قلبی باشد، این عارضه ممکن است منجر به عوارض زیر شود :
- نارسایی قلبی: این حالت در صورتی رخ می‌دهد که قلب نتواند به خوبی خون را پمپ کند، که میتواند به آریتمی قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی منجر شود. درمان آریتمی میتواند کمک کننده‌ای در بهبود عملکرد قلب باشد.
- غش کردن: افزایش سرعت ضربان قلب میتواند منجر به غش کردن شود، که در بیماریهای قلبی مانند بیماریهای قلبی مادرزادی و مشکلات دریچه قلبی، خطرناکتر است.
- ایست قلبی: کم‌تر پیش می‌آید که تپش قلب منجر به ایست قلبی شود.
- سکته مغزی: تپش نامطلوب قلب میتواند باعث فیبریلاسیون دهلیزی شده و خون در یک ناحیه از قلب تجمع پیدا کند که ممکن است باعث بوجود آمدن لخته خون شود. این لخته میتواند به شکننده شدن مجدد و سپس بلوکه کردن شریانهای مغزی و یا ایجاد سکته مغزی منجر شود.
انواع روش‌های تشخیص تپش قلب
در صورتی که پزشک شما به شدت مشکوک به تپش قلب باشد، ابتدا با گوش دادن به صدای قلب شما با یک استتوسکوپ پزشکی، در جست وجوی نشانه‌های مشکوکی مانند تورم غدد تیروئید می‌باشد. اگر معاینات اولیه نتواند منشأ دقیق تپش قلب را مشخص کند، پزشک ممکن است از روش‌های تشخیصی زیر برای تعیین منشأ تپش قلب استفاده کند:
الکتروکاردیوگرافی (ECG یا EKG)
در این آزمایش غیر تهاجمی، کارشناس بر روی قفسه سینه شما الکترودها را قرار داده و فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت می‌کند تا نشانه‌های هر گونه بی‌نظمی در ضربان قلب و مشکلات ساختاری را که ممکن است باعث تپش قلب شد، تشخیص دهد.
مانیتورینگ هولتر
این وسیله قابل حمل نوار قلب شما را به‌صورت مداوم برای ۲۴ تا ۷۲ ساعت ثبت می‌کند و هنگامی که نتوانسته باشد بی‌نظمی در ضربان قلب شما را تشخیص دهد، استفاده می‌شود.
اکوکاردیوگرافی
این آزمایش غیر تهاجمی شامل سونوگرافی قلب است که تصویری از قلب و عملکرد آن را ارائه می‌دهد تا منبع تپش قلب را کشف کرده و تشخیص دهد.
ثبت وقایع
اگر بعد از استفاده از مانیتور هولتر هیچ بی‌نظمی در ضربان قلبی نشان داده نشود، پزشک ممکن است از یک وسیله برای ثبت وقایع قلبی شما استفاده کند تا نشانه‌های تپش قلب را در طول زمان ثبت کرده و تحلیل نماید.
تپش قلب چگونه درمان می‌شود؟
در صورتی که تپش قلب ناشی از بیماری خاصی نباشد، پزشک احتمالا روش درمان خاصی را توصیه نمی‌کند. در چنین مواقعی، پزشک ممکن است اقدام به تغییر در سبک زندگی و اجتناب از مصرف برخی محرک‌ها نماید. اگر تپش قلب مشکل جدی باشد، پزشک ممکن است از داروهای زیر برای درمان آن استفاده کند :
- مهار‌کننده‌های ACE: این داروها با باز کردن شریان‌ها، کاهش فشار خون و افزایش خون‌رسانی به اندام‌ها، تپش قلب را کاهش می‌دهند. بعضی از داروهای این گروه شامل انالاپریل، لیزینوپریل، و فسینوپریل سدیم می‌باشند.
- داروهای ضد اضطراب: در صورتی که تپش قلب ناشی از استرس و اضطراب باشد، پزشک ممکن است از داروهای ضد اضطراب مانند لورازپام یا آلپرازولام استفاده کند.
- مسدود‌کننده‌های گیرنده بتا (بتابلاکرها): این داروها با کاهش سرعت ضربان قلب و افزایش جریان خون در بدن به تنظیم تپش قلب کمک می‌کنند.
- مسدود‌کننده‌های کانال کلسیم: این داروها برای درمان فشار خون بالا، درد قفسه سینه و تنظیم ضربان قلب استفاده می‌شوند.
- دیگوکسین: این دارو با کاهش سرعت ضربان قلب تپش قلب را درمان می‌کند.
- دیورتیک‌ها یا ادرار‌آورها: این داروها با افزایش ادرار می‌توانند از نارسایی قلبی جلوگیری کنند. هیدروکلرتیازید و فوروزماید دو مثال از داروهای دیورتیک هستند که برای درمان تپش قلب مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سوالات متداول
تپش قلب وقتی که فشار خون روی دیوارههای عروق به ویژه شریانهای خونی به ستوه آمده بالا باشد یا قلب بیش از حد پر شود اتفاق میافتد. این ممکن است به دلیل استرس، فعالیت ورزشی، مصرف مواد محرکه (مثل قهوه یا سیگار)، بیماریهای قلبی و عروقی، اضطراب یا بیماریهای تیروئید باشد.
برای پیشگیری از تپش قلب، مواردی مانند انجام ورزش منظم، تغذیه سالم، کنترل استرس و اضطراب، کاهش مصرف مواد محرکه مانند قهوه و سیگار، و مراقبت از سلامت روانی و فیزیکی خود میتواند مفید باشد.
