بیماری های قلبی و انواع آن

قلب و مشکلات مربوط به آن بیماری های قلبی به ناهنجاری و آسیب های قلبی گفته می شود که شامل نقص در دریچه ها، دیواره ها و یا عضلات و رگ های خونی اطراف قلب است. این بیماری می تواند از بدو تولد (مادرزادی) وجود داشته باشد و یا پس از تولد از طریق عفونت، افزایش سن یا عوامل دیگر ایجاد گردد. افرادی که با نقص قلب زندگی می کنند و خانواده های آن ها در طول هر سن و مرحله ای از زندگی خود به حمایت نیاز دارند که اغلب شامل مراقبت های پزشکی مداوم و اقدامات جراحی است. قلب یکی از اندام های مهم بدن به شمار می رود که در شبانه روز پیوسته در حال تپش و حرکت است.

ما در این مقاله به انواع بیماری های مربوط به قلب می پردازیم. اما قبل از آن لازم است کمی با آناتومی و اجزای سازنده قلب آشنا شویم .

آناتومی قلب

قلب چگونه کار می کند؟

دریچه های قلب جریان خون را از دهلیز به بطن ها و همچنین خروج و ورود خون به بطن ها را کنترل می کنند. زمانی که قلب خون را از دهلیز به بطن ها پمپاژ می کند و دریچه قلب باز است را حالت انقباض قلب یا سیستول می نامند. و هنگامی که دریچه قلب بسته و قلب در حال پر شدن از خون است است و یا اصطلاحا در حال استراحت است را دیاستول می نامند. بررسی کارکرد قلب با اندازه گیری زمان بین سیستول و دیاستول که به نوار قلب مشهور است بررسی می شود. هر گونه آسیب به بافت و ساختار قلب و همچنین عروق آن، موجب تغییر در زمان بین سیستول و دیاستول می گردد بنابراین الکتروکاردیوگرافی قلب یک ابزار مهم در شناخت بیماری های قلبی به شمار می رود.

انواع بیماری های قلبی

همانطور که اشاره شد بیماری های مربوط به ساختار قلب در طیف وسیعی دسته بندی می شوند که هر کدام دلایل مشخص خود را دارند. در ادامه به انواع بیماری های مربوط به قلب آشنا می شویم :

بیماری عروق کرونر (CAD)

 عروق کرونری، عروق تغذیه کننده قلب هستند. انسداد این عروق از شایع ترین مشکلات و بیماری های قلبی به شمار می رود. گرفتگی این عروق که اکسیژن مورد نیاز قلب را فراهم می کند، می تواند منجر به کاهش جریان خون در عضله قلب گردد. این بیماری معمولاً در نتیجه تصلب شرایین شروع می شود، بیماری که گاهی اوقات سخت شدن عروق نامیده می شود.

چه عواملی که خطر بیماری کرونر قلبی را افزایش می دهد؟

بیماری کرونر قلب می تواند باعث درد در قفسه سینه، به نام آنژین و یا موجب حمله قلبی شود. برخی از مواردی که ممکن است افراد را در معرض خطر بیشتری از بیماری عروق کرونر قرار دهد عبارتند از :

• مردان بالای 55 سال
• زنان یائسه
• عدم تحرک و فعالیت های ورزشی
• بیماران مبتلا به دیابت یا سندرم متابولیک
• داشتن سابقه خانوادگی بیماری های کرونری قل
• ژنتیک افراد
• فشار خون بالا
• مقادیر بالای کلسترول بد یا سطح پایین کلسترول خوب
• چاقی و اضافه وزن
• سیگار کشیدن و مصرف دخانیات
• فشار آوردن به قفسه سینه در طولانی مدت

آریتمی قلب

 آریتمی قلب یکی از بیماری های قلبی است که موجب بی نظمی در ضربان قلب می شود. آریتمی های جدی، اغلب از سایر مشکلات قلبی ایجاد می شوند اما ممکن است به طور خود به خود نیز رخ دهد. اختلالات ریتم قلب (آریتمی) باعث اختلال در جریان خون و خونرسانی می گردد. انواع مختلفی از آریتمی وجود دارد. بعضی از آنها هیچ علائم و نشانه های هشدار دهنده ندارند و در بعضی موارد نیز می تواند موجب اختلال ناگهانی و حتی مرگ شود.

نارسایی قلبی

 نارسایی قلبی یک بیماری جدی است که در اثر آسیب یا ضعیف شدن قلب ایجاد می شود. دو علت شایع نارسایی قلبی حمله قلبی و فشار خون بالا است. هیچ درمانی برای این بیماری قلبی وجود ندارد ، اما تشخیص به موقع ، تغییر شیوه زندگی و دارو می تواند به افراد در داشتن زندگی نرمال و طولانی مدت کمک کند. در نارسایی قلبی ، قلب خون را به اندازه لازم برای تامین نیازهای بدن پمپ نمی کند. این حالت معمولاً به دلیل بیماری عروق کرونر ایجاد می شود ، اما ممکن است به دلیل ابتلا به سایر بیماری ها مانند فشار خون بالا ، تیروئید، بیماری های مربوط به عضلات قلب یا برخی بیماری های دیگر نیز ایجاد شود.

بیماری های دریچه قلب

قلب شامل 4 دریچه است که پمپاژ خون سبب باز و بسته شدن آن ها می شود. در صورت بروز هر نوع نقضی در کارایی و عملکرد هر کدام از آن ها، باز و بسته شدن دریچه ها با مشکل مواجه می گردد. که به دنبال آن جریان خون مسدود یا دچار نشتی می گردد. خود بیماری های قلبی که از عملکرد دریچه ها ایجاد می شوند نیز به چند نوع تقسیم می گردند که عبارت اند از :

اندوکاردیت

 این اتفاق معمولا زمانی رخ می دهد که دریچه های قلب توسط عفونت های باکتریایی مسدود گردد. هنگامی که افراد بر اثر بیماری های مختلف و یا بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان، سبب عفونی شدن خون آن ها می گردد، این باکتری ها با جریان خون به سمت قلب رفته و دریچه های قلب را مسدود می کنند. درمان این بیماری قلبی مصرف آنتی بیوتیک است . در صورتی که درمان نشود ممکن است تهدید کننده زندگی باشد. گاهی اوقات در اثر این بیماری دریچه قلب آسیب جدی میبیند که نیاز به جراحی و ترمیم دریچه دارد.

بیماری روماتیسمی قلب

این وضعیت هنگامی ایجاد می شود که فرد مبتلا به تب رماتیسم باشد و باکتری های ایجاد کننده این بیماری مانند استرپتوکوکوس در گلو وجود داشته باشند. با جریان خون به قلب رفته و منجر به انسداد دریچه قلب شوند. این بیماری نیز با مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان است. عفونت ناشی از روماتیسم ممکن است مدت ها پس از ابتلا فرد به این بیماری در دریچه های قلب ظاهر شود.

بیماری پریکارد

پریکارد پوششی است یا غشایی است که اطراف قلب و عضلات آن را در بر گرفته است. از بیماری های مربوط به این قسمت از قلب، می توان به التهاب پریکارد در اثر عفونت های ویروسی اشاره کرد. گاهی نیز ممکن است در جراحی های قلب باز پریکارد نیز آسیب ببیند و موجب بروز اختلال در عملکرد قلب گردد.

کاردیومیوپاتی (بیماری های مربوط به عضلات قلب)

 این نوع از بیماری قلبی در اثر کشیدگی، ضخیم و یا سفت شدن عضلات قلب ایجاد می شود. از دلایل بروز این بیماری می توان به مصرف برخی از داروها و نوشیدنی ها مانند الکل، بیماری های ژنتیکی و عفونت های ویروسی اشاره کرد. در افراد مبتلا به سرطان که شیمی درمانی انجام می دهند نیز احتمال ابتلا به میوکاردیوپاتی افزایش می یابد. در برخی از موارد نیز دلیل مشخصی برای این بیماری وجود ندارد. در این حالت عضلات قلب ضعیف شده و ماهیچه های آن نمی توانند به طور صحیح و منظم انقباض شده و کار پمپاژ خون را انجام دهند.

بیماری قلبی مادرزادی

 بیماری مادرزادی قلب زمانی اتفاق می افتد که  قلب  نوزادی که هنوز در رحم است به درستی شکل نگیرد. وجود نقص قلبی در نوزاد تازه متولد شده ممکن است تا سالها پس از تولد بروز نکند. اما گاهی نیز بلافاصله پس از تولد مشکلات قلبی قابل تشخیص است. این امر در واقع به شدت نقص بستگی دارد و انواع متفاوتی دارد که در زیر به آنها اشاره شده است :

نقص سپتال

 این حالت از جمله شایع ترین مشکلات مادرزادی قلب است که در آن سوراخ هایی در دیواره قلب ایجاد می شود که ممکن است در هر دو طرف قلب نیز اتفاق بیفتد.

تنگی ریوی

در این نوع از بیماری های قلبی مادرزادی، دریچه های قلب در هنگام تشکیل به درستی باز نشده و در واقع دریچه های قلب تنگ است که این امر موجب کاهش جریان خون به ریه های فرد می گردد که معمولا توسط جراحی درمان می گردد.

در بعضی از نوزادان ، یک رگ خونی کوچک معروف به مجرای شریانی در هنگام تولد به طور کامل و صحیح بسته نمی شود. در این حالت ، مقداری خون به داخل شریان ریوی نشت می کند ، که موجب وارد شدن فشار به قلب می گردد. پزشکان می توانند این مشکل را با جراحی یا گاهی با دارو درمان کنند.

چه دلایلی سبب بیماری های قلبی می شود؟

بیماری قلبی با توجه به نوع آن می تواند دلایل مختلفی داشته باشد اما به طور کلی عوامل زیر در طیف وسیعی از بیماری های قلبی موثر هستند. این موارد عبارت اند از :

• سابقه پزشکی و شرایط سلامتی
• فشار خون بالا
• بیماری های قند خون
• انواع دیابت، رژیم غذایی ناسالم
• استرس و اضطراب مداوم
• افزایش سن
• نوشیدن مشروبات الکلی
• مصرف انواع مواد مخدر صنعتی و سنتی
• نژاد افراد و ژنتیک
• سابقه خانودگی
• شرایط بهداشتی سالم مانند آب آشامیدن و محیط زیست سالم

چه روش های برای جلوگیری از بیماری های قلبی وجود دارد؟

بسیاری از بیماری های مربوط به قلب قابل پیشگیری هستند. بسیاری از افراد با رعایت نکات ریز می توانند از از بروز این بیماری ها جلوگیری کنند. اگر فرد دارای سابقه خانوادگی در بیماری  قلبی باشد، باید بیشتر از سایر افراد مراقب عوامل خطر آفرین باشد. اما به طور کلی اجتناب از دود سیگار و مصرف آن، ورزش کردن، کاهش مصرف غذاهای چرب و شیرین، کاهش استرس و ایجاد یک لایف استایل سالم می تواند تا حد زیادی از بروز بیماری های مربوط ب قلب جلوگیری کند.

چه روش های درمانی برای بیماری های قلبی وجود دارد؟

درمان بیماری های قلبی معمولا شامل استفاده از داروها و در موارد شدید و خاص جراحی استت. همچنین تغییر سبک زندگی نیز از دیگر اقدامات مهم به شمار می رود. تغذیه سالم و پرهیز از خوراکی های مضر و همچنین ورزش کردن یک گام اصلی در درمان و کنترل بیماری قلب است. استفاده از توانبخشی نیز می تواند به تقویت عضلات قلب کمک کند. مراجعه به مراکز توانبخشی قلب می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش داده و همچنین از مشکلاتی مانند ضعیف شدن قلب و یا آریتمی آن جلوگیری به عمل آورد. بنابراین در بسیاری از موارد می توان با تغییر سبک زندگی از بروز بسیاری از بیماری های مربوط به قلب در سنین بالاتر جلوگیری به عمل آورد.