چاقی و فشار خون همواره دو مشکل رایج در بسیاری از اقشار جامعه بوده اند. طبق تحقیقات انجام شده این دو اختلال می‌توانند به یکدیگر مرتبط باشند و بر هم تاثیر بگذارند. پیش از پرداختن به ارتباط این دو اختلال، بهتر است که به مفهوم هرکدام از آنها به طور جداگانه بپردازیم.
چاقی
چاقی و اضافه وزن از مشکلات رایج در بسیاری از کشورها هستند. چاقی درواقع افزایش سلول های چربی در بدن یا افزایش اندازه این سلول‌ها بوده که ناشی از موارد زیر است:
- افزایش حجم و نوع غذا
- کاهش فعالیت بدنی
- ژنتیک فرد
- سابقه خانوادگی
- میزان و کیفیت خواب
چاقی می‌تواند بسیار خطرناک باشد؛ زیرا خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری قلبی، دیابت و فشار خون را افزایش می دهد.
فشار خون
فشار خون بالا یک بیماری شایع است که در آن خون با فشارهای بیشتر از حد معمول در رگ‌ها جریان پیدا می‌کند. فشار خون بالا می تواند منجر به موارد زیر شود:
- بیماری قلبی
- سکته
- بیماری کلیوی
- مشکلات مغزی و شناختی
- خطر بیشتر زوال عقل
طبق تحقیقات انجام شده، حدود 47 درصد از بزرگسالان و به طور مشخص 70 درصد ازافراد بالای 65 سال دچار فشار خون بالا هستند. از هر سه نفر، یک نفر از بیماری خود خبر داشته و از هر چهار نفر تنها یک نفر آن را کنترل می‌کند.
در ادامه مقاله، به تاثیر چاقی بر فشار خون و علت آن می‌پردازیم.
آیا چاقی می تواند باعث فشار خون بالا شود؟
چاقی می‌تواند باعث ایجاد فشار خون بالا شده و یا درصورت مبتلا بودن به آن، فشار خون را بیشتر کند.
طبق تحقیقات، علت فشار خون اولیه در 65 تا 78 درصد از افراد، چاقی است. وجود بافت چربی بیشتر در بدن باعث ایجاد تغییرات پیچیده‌ای شده که با هم فشار خون را ایجاد کرده یا افزایش می دهند. این تغییرات شامل موارد زیر می‌شوند:
- فعال شدن بیش از حد سیستم عصبی سمپاتیک
- تحریک سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون
- تغییرات در هورمون‌ها یا همان سیتوکین های مشتق شده از چربی
- مقاومت به انسولین
- تغییرات در کلیه ها و نحوه عملکرد آنها
عوامل موثر چاقی بر فشار خون
این عوامل عبارتند از:
سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون (RAAS)
براساس تحقیقات، یکی از عوامل فشار خون بالا، سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون است. این سیستم کمک می‌کند که حجم و فشار خون در کل بدن تنظیم شود. درصورت عدم کارکرد درست آن، فشار خون برای مدت طولانی بالا می‌ماند.
تحقیقات دیگر نیز نشان می‌دهند که چاقی موجب افزایش سطح همه هورمون‌های این سیستم شده و عدم تعادل در سطح هورمون‌ها،منجر به فشار خون بالا می‌شود.
سیستم عصبی سمپاتیک
سیستم عصبی سمپاتیک نقشی کلیدی در متابولیسم و سلامت قلب دارد.
طبق تحقیقات، وجود مقدار زیاد چربی، به‌خصوص در قسمت احشایی، موجب ترشح بیشتر هورمون‌ها شده و این ترشح باعث فعالیت بیش‌از‌حد سیستم سمپاتیک می‌شود. نتیجه این فعالیت، مقاومت بدن به انسولین و حتی آسیب به اندام‌ها است.
فشرده شدن کلیه‌ها
چربی زیاد در بدن، فشار روی کلیه ها را افزایش می‌دهد. از آن‌جایی که کلیه ها وظیفه دفع آب اضافی و تنظیم سطح نمک در بدن را بر عهده داشته، به تنظیم فشار خون نیز کمک می کنند. با تحت فشار بودن کلیه‌ها، جذب و دفع آب و نمک دچار مشکل می‌شود و برای رفع این مشکل، نیاز به افزایش فشار خون است.
مقاومت به لپتین
لپتین هورمونی است که در احساس گرسنگی یا سیری بدن تاثیر می‌گذارد؛ به این شکل که به بدن احساس سیری را منتقل کرده و از گرسنگی جلوگیری می‌کند.
برخی از افراد، به ویژه افراد مبتلا به چاقی، به لپتین مقاوم هستند و بدن آنها نمی‌تواند از لیپین به روش درست استفاده کند.
افراد مقاوم به لیپتین، بیشتر غذا خورده و بیشتر احساس گرسنگی می‌کنند و همین موضوع موجب افزایش وزن آنها می‌شود. بر اساس تحقیقات، اگر لپتین به درستی در بدن کار نکند، می تواند باعث افزایش فشار خون شود.
مقاومت به انسولین
چاقی، همچنین، می تواند باعث ایجاد بیماری‌هایی مثل دیابت نوع 2 و پیش دیابت شود. در افراد مبتلا به دیابت، قند خون زیاد بوده و اگر مقدار قند خون در مدت طولانی بالا بماند، فشار خون برای جلوگیری از آسیب به رگ‌ها افزایش می‌یابد.
درمان فشار خون بالا در افراد مبتلا به چاقی
بهترین و امن‌ترین راه برای درمان این مشکل، کاهش وزن است. برای کاهش وزن تغییر رژیم غذایی و روش زندگی از بسیار اهمیت دارد. در کنار این دو اقدام، پزشکان در مواقع نیاز داروهایی را تجویز می‌کنند. لازم به ذکر است که این داروها ممکن است دارای عوارض جانبی باشند و به همین علت کمتر تجویز می‌شوند.
