سی تی آنژیوگرافی قلب نوعی آزمایش است که با استفاده از اشعه ایکس انجام می شود. این آزمایش توسط بهترین متخصصین قلب در تهران و یا بزرگ ترین مراکز قلب صورت می گیرد و تصاویر دقیقی از قلب و رگهای خونی از اعضای مختلف بدن مانند قلب، ریه، مغز، کلیهها، سر، گردن، پاها و بازوها به پزشک ارائه می دهد. این آزمایش میتواند نواحی باریک یا مسدود شده رگهای خونی را نشان داده و همچنین اطلاعاتی درباره وجود برآمدگی (آنوریسم) یا تجمع مواد چربی به نام پلاک در رگهای خونی ارائه دهد.
مراحل انجام سی تی آنژیوگرافی قلب
مراحل سی تی آنژیو قلب به شرح زیر است :
- آمادهسازی
شما روی تختی دراز میکشید که از یک سوراخ دوناتی شکل در اسکنر عبور میکند. این سوراخ به شکلی طراحی شده است که شما را در یک موقعیت ثابت نگه میدارد تا تصاویر دقیقی از داخل بدنتان بگیرد.
- تزریق ماده کنتراست
یک رنگ مخصوص به نام ماده کنتراست، از طریق ورید (IV) در بازو یا دست شما تزریق میشود. این ماده کنتراست باعث میشود رگهای خونی در تصاویر سی تی آنژیوگرافی بهتر و روشنتر دیده شوند. این ماده به طور معمول حاوی مواد رادیواکتیو است که به اشعه ایکس حساس هستند و تصاویر با کیفیت بالاتری ارائه میدهند.
- استفاده از داروهای بلوک کننده
ممکن است در صورت انجام سی تی آنژیوگرافی برای بررسی قلب و رگهای خونی، به شما دارویی به نام بتا بلوکر داده شود. این دارو برای کاهش ضربان قلب در طول آزمایش استفاده میشود. با کاهش ضربان قلب، تصاویر بهتر و با کیفیتتری از قلب و عروق خونی به دست میآید.
با استفاده از این مراحل، سی تی آنژیوگرافی قادر است تصاویر دقیقی از قلب و رگهای خونی را به ارمغان بیاورد و به تشخیص بیماریها و مسائل مرتبط با آنها کمک کند.
علل استفاده از سی تی آنژیوگرافی
انجام سی تی آنژیوگرافی قلب به دلایل زیر توصیه میشود:
بررسی مسدود شدن رگ خونی
سی تی آنژیوگرافی قلب قادر است مسدودیت یا بلوک شدگی رگهای خونی و مشخصات آنها را بررسی کند. این اطلاعات مهم برای تشخیص و پیگیری بیماریهای قلبی مانند بلاک عروق قلبی (که میتواند منجر به درد قفسه سینه و آنژین صدری شود) است.
تشخیص باریک شدن و انسداد عروق قلب
سی تی آنژیوگرافی قادر است برای تشخیص باریک شدن یا انسداد عروق قلبی استفاده شود. این شرایط معمولاً ناشی از تجمع چربی (کلسترول) و کلسیم در دیواره شریانها هستند و میتوانند باعث عارضه قلبی مانند سکته قلبی شوند.
تشخیص تجمع مایع در اطراف قلب و آسیب در دریچههای قلب
سی تی آنژیوگرافی میتواند مایعات غیرطبیعی موجود در اطراف قلب را تشخیص داده و آسیب در دریچههای قلبی را نمایش دهد. این اطلاعات میتوانند به تشخیص و پیگیری بیماریهای قلبی عروقی مرتبط باشند.
تشخیص برآمدگی (آنوریسم) در آئورت
در صورت وجود برآمدگی در آئورت (عروق بزرگی که خون از قلب به بقیه بدن را منتقل میکنند)، سی تی آنژیوگرافی میتواند اندازه و مشخصات آن را نمایش دهد. آنوریسم آئورت میتواند خطرناک باشد و نیازمند پیگیری و درمان مناسب است.
سی تی آنژیوگرافی قلب به عنوان یک ابزار تشخیصی پرکاربرد در بررسی و ارزیابی مسائل مرتبط با قلب و عروق استفاده میشود و میتواند اطلاعات مهمی درباره وضعیت قلب و عروق شما ارائه دهد.
آمادگی و مراقبت های قبل از سی تی آنژیوگرافی قلب
قبل از انجام آزمون سی تی آنژیوگرافی، پزشک شما باید به شما راهنمایی هایی درباره نحوه آماده شدن برای این آزمون ارائه کند. بنابراین، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
درباره غذا و داروها باید به شرح زیر عمل کنید:
- معمولاً از شما خواسته میشود که حداقل چهار ساعت قبل از آزمون هیچ مواد غذایی مصرف نکنید، اما میتوانید آب بنوشید.
- در 12 ساعت قبل از آزمون، از نوشیدنیهای حاوی کافئین خودداری کنید. مصرف کافئین میتواند ضربان قلب را افزایش دهد و باعث سخت شدن در گرفتن تصاویر واضح از قلب شود.
- به پزشک خود اطلاع دهید که چه داروهایی مصرف میکنید. ممکن است از شما خواسته شود به طور موقت قبل از آزمون از مصرف برخی داروها خودداری کنید.
- اگر به رنگ کنتراست حساسیت دارید، پزشک ممکن است از شما بخواهد 12 ساعت قبل از آزمون از داروهای استروئیدی استفاده کنید تا خطر واکنش ناخواسته را کاهش دهید.
- در زمینه پوشاک و وسایل شخصی، شما باید لباسی را که بالای کمر شما باشد و همچنین جواهرات و عینک را به همراه داشته باشید. علاوه بر این، در زمان انجام آزمون باید لباس مخصوصی بپوشید.
- سی تی آنژیوگرافی معمولاً در بخش رادیولوژی یک بیمارستان یا مرکز تصویربرداری سرپایی و توسط متخصص قلب و عروق انجام میشود.
- در صورت لزوم، ممکن است شما دارویی به نام مسدودکننده بتا برای کاهش ضربان قلب دریافت کنید. با استفاده از این دارو، تصاویر واضحتری در سی تی آنژیوگرافی به دست میآید. اگر در گذشته عوارض جانبی از مسدودکنندههای بتا داشتهاید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض سی تی آنژیو قلب
سی تی آنژیوگرافی قلب ممکن است عوارض و عوارض جانبی زیر را داشته باشد:
- واکنش آلرژیک: در برخی موارد، بیمار ممکن است به ماده حاجبی که استفاده میشود برای سی تی آنژیوگرافی، حساسیت داشته باشد و واکنش آلرژیک نسبتاً شدیدی از جمله آنافیلاکسی را تجربه کند. این واکنش ممکن است به تنفس سختی، خارش و قرمزی پوست، تورم صورت و لبها، ضعف و حتی آرام شدن قلب منجر شود. در صورت رخداد هرگونه علائم آلرژیک، لازم است فوراً به پزشک اطلاع داده شود.
- عوارض روی عروق: ممکن است در نتیجه تزریق ماده حاجب، عوارضی مانند خونریزی، کبودی، یا سفید شدن محل تزریق رخ دهد.
- عوارض ناشی از تشعشع: سی تی آنژیوگرافی نیازمند استفاده از اشعه X است. این ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان در برخی از بیماران شود، به خصوص در صورت تکرار مکرر آزمون. با این حال، در بیشتر موارد، فواید تشخیصی سی تی آنژیوگرافی از خطرات احتمالی بیشتر است.
- عوارض ناشی از ماده حاجب: ممکن است ماده حاجب استفاده شده در سی تی آنژیوگرافی نارسایی کلیه را تشدید کند، به خصوص در بیمارانی که قبلاً مشکل کلیوی داشتهاند یا در معرض خطر نارسایی کلیوی هستند. در برخی موارد نادر، میتواند باعث آسیب به کلیهها شود.
- عوارض مربوط به آندوسکوپی: در صورتی که سی تی آنژیوگرافی به صورت ترکیبی با آندوسکوپی قلب انجام شود، عوارض مربوط به آندوسکوپی میتواند شامل عفونت، خونریزی، صدمات به عروق یا عضلات قلبی و ریتم نامنظم قلبی باشد.
- عوارض کلیوی: استفاده از ماده حاجب و تزریق آن به بیمار ممکن است به کلیهها آسیب برساند و نارسایی کلیه را تشدید کند.
کلام آخر
مهم است که در صورت انجام سی تی آنژیوگرافی، به دقت دستبه دستورات و راهنماییهای پزشک عمل کنید و در صورت بروز هرگونه عارضه یا نگرانی، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک شما میتواند بهترین اطلاعات و راهنماییها را در مورد عوارض خاص سی تی آنژیوگرافی قلب به شما ارائه کند