چربی خون در پاها به طور عمومی معنای انسداد عروق خونی در پاها است. این بیماری زمانی ایجاد می شود که چربی و کلسترول به صورت توده‌های چسبنده در دیواره عروق خونی پاها و سایر اعضای بدن تجمع کنند و باعث انسداد و یا بسته شدن آن عروق می‌شوند. این مشکل می‌تواند باعث کاهش جریان خون در پاها شود و علائمی مانند درد، سختی، سردی، و لرزش در پاها نیز را به همراه داشته باشد.
علائم چربی خون در پاها
- سردی، بی‌حسی و ضعف در ساق یا کف پا، به خصوص در مقایسه با پای دیگر
- تغییر رنگ در پاها
- نبض ضعیف یا عدم وجود نبض در ساق یا کف پا
- گرفتگی دردناک در یک یا هر دو عضلات باسن، ران یا ساق پا پس از انجام فعالیت‌های خاص، مانند راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها
- آهسته تر شدن رشد ناخن‌های پا
- وجود زخم‌هایی روی انگشتان، ساق یا کف پا که بهبود نمی‌یابند
- احساس درد هنگام استفاده از دست‌ها، مانند درد و گرفتگی هنگام بافتن، نوشتن یا انجام سایر کارهای دستی
- اختلال نعوظ
- ریزش مو یا آهسته تر شدن رشد موی ساق پا
چه عللی سبب بالا رفتن چربی خون در پاها می شود؟
بالا رفتن سطح چربی خون در پاها می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد. در ادامه، برخی از علل مشترک که می‌تواند منجر به بالا رفتن چربی خون در پاها شود را بررسی می‌کنیم:
بیماری عروق تنظیم‌کننده لیپید
اختلالات در سطح چربی‌ها (کلسترول و تری‌گلیسرید) در خون می‌تواند باعث بالا رفتن سطح چربی خون در پاها شود. این ممکن است به علت مصرف غذاهای پرچرب، نارسایی ایمنی ژنتیکی، چاقی، دیابت، هیپوتیروئیدی، و دیگر عوامل باشد.
بیماری عروق پریفرال
PAD به معنای تضییق یا بسته شدن عروق خونی در پاها است. این ممکن است به علت یک آترواسکلروز پیشانی باشد که منجر به توده‌های چربی در دیواره عروق پاها می‌شود و باعث کاهش جریان خون در این مناطق می‌شود.
اختلال در متابولیسم لیپید
برخی اختلالات ژنتیکی و ارثی می‌توانند باعث بالا رفتن سطح چربی خون در پاها شوند. مثال‌هایی از این اختلالات شامل فامیلی هیپرکلسترولمی و هیپرتری‌گلیسریدمی هستند.
سن و فاکتورهای دیگر
با پیشرفت سن، احتمال بالا رفتن سطح چربی خون در پاها افزایش می‌یابد. عوامل دیگری مانند سابقه خانوادگی از بیماری عروق قلبی، سابقه سیگاری، چاقی، فعالیت بدنی ناکافی، و دیابت نیز می‌توانند ریسک بیشتری برای بالا رفتن سطح چربی خون در پاها ایجاد کنند.
درد ساق و کف پا به علت بیماری شریانی محیطی
در دوران اولیه بیماری آترواسکلروز، ممکن است افراد به تناوب درد در انگشتان و کف پا، به ویژه شب‌ها، دچار شوند. این درد، ناشی از تنگی و سفتی شریان‌هاست که با گذر زمان می‌تواند به بیماری شریانی محیطی (PAD) منجر شود. PAD هنگامی رخ می‌دهد که جریان خون به اندام‌ها کافی نباشد.
علائم PAD ممکن است شامل گرفتگی عضلات پا، به ویژه در هنگام راه رفتن یا فعالیت ورزشی، تغییر در ظاهر پوست ساق پا (از جمله براقی، مام‌مانند یا دیده شدن با رنگ آبی)، ریزش موهای پا یا کند شدن رشد آن، و حتی سرد یا یخ‌بندان پا در لمس باشد.
عوامل متعددی می‌توانند ریسک ابتلا به PAD را افزایش دهند. همه افراد بالای ۵۰ سال در معرض خطر بیماری هستند و این خطر با عواملی نظیر سیگار کشیدن، داشتن دیابت، فشار خون بالا یا کلسترول بالا افزایش می‌یابد. افرادی که نژاد آمریکایی – آفریقایی دارند یا سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی عروقی دارند نیز در خطر بیشتری هستند.
حتی اگر علائم PAD وجود نداشته باشد، ضروری است که سطح کلسترول خون و سلامت قلب عروقی به‌طور منظم بررسی شود. افراد سالم بزرگتر می‌توانند هر ۵ سال یک بار آزمایش خون دهند، اما افراد با خطر بیشتر یا کسانی که علائم کلسترول بالا را در پاهای خود تجربه می‌کنند، باید این آزمایش را به‌طور متناسب تر انجام دهند.
به رنگ پاهای خود توجه داشته باشید
با توجه به ارتباط بین بیماری شریانی محیطی (PAD) و کاهش جریان خون در پاها، مراقب تغییرات رنگی در پاهای خود باشید. اگر PAD به موقع تشخیص داده و درمان نشود، ممکن است پاهای شما شروع به تغییر رنگ و به رنگ پریدگی یا آبی گرفتن کنند. این اتفاق ناشی از کاهش جریان خون به پاهاست.
همچنین، توجه داشته باشید که ممکن است درد شدیدی در پاهای خود احساس کنید، به ویژه زمانی که در حال راه رفتن هستید. این درد با استراحت به مدت چند دقیقه ممکن است کاهش یابد.
درمان چربی خون در پاها چیست؟
برای درمان چربی خون در پاها، ابتدا باید علل اصلی بالا رفتن سطح چربی خون شناسایی شده و مداخلات مناسب انجام شود. در ادامه به انواع روش های درمانی و کنترل چربی خون در پاها اشاره خواهیم کرد :
تغییر در سبک زندگی
تغییر سبک زندگی می‌تواند بهبود قابل توجهی در سطح چربی خون در پاها داشته باشد. این تغییرات شامل موارد زیر می‌شود:
- تغییر در رژیم غذایی: مصرف یک رژیم غذایی سالم و متنوع که کمبود چربی‌های اشباع شده، کلسترول و تری‌گلیسرید را کاهش دهد، می‌تواند مفید باشد. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، ماهی، غلات کامل، ماست کم چرب و انواع مغزها می‌تواند مفید باشد.
- کاهش وزن: اگر چاق هستید، کاهش وزن می‌تواند بهبودی در سطح چربی خون داشته باشد.
- فعالیت بدنی: انجام فعالیت بدنی منظم و معتدل می‌تواند سطح چربی خون را کاهش دهد. ورزش‌های هوازی مثل پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا می‌توانند مفید باشند.
مصرف دارو
در برخی موارد، تغییرات در سبک زندگی کافی نیستند و نیاز به داروها برای کنترل چربی خون در پاها است. پزشک معالج می‌تواند دستورالعمل مناسبی برای مصرف داروها ارائه دهد. این داروها می‌توانند شامل استاتین‌ها (مثل سیمواستاتین و آتوروواستاتین)، فیبرات (مثل فنوفیبرات) و اسیدهای چرب امگا-3 باشند.
درمان عوارض مرتبط با چربی خون در پاها
اگر چربی خون در پاها باعث بیماری عروق پریفرال (PAD) شده است، درمان عوارض مرتبط مانند زخم پاها و التهابات می‌تواند لازم باشد. این شامل استفاده از باندها و فشار محافظتی، داروها برای کنترل التهاب و ضد عفونی، و در موارد شدیدتر، جراحی جراحی قسمت آسیب دیده می‌شود.
عوارض درمان نشدن چربی خون در پاها چیست؟
عدم درمان چربی خون در پاها و عدم کنترل آن می‌تواند به عوارض جدی و طولانی‌مدت منجر شود. در زیر، برخی از عوارض احتمالی عدم درمان چربی خون در پاها را بررسی می‌کنیم:
- ایجاد خطر بیشتر برای بیماری عروق کرونر: افزایش سطح چربی خون در پاها ممکن است نشانه‌ای از وجود توده‌های چربی در عروق دیگر نیز باشد. این می‌تواند خطر بیشتری برای بروز بیماری عروق کرونر (بازوها و قفسه سینه) ایجاد کند، که می‌تواند منجر به سکته قلبی یا آنژین صدری شود.
- بیماری عروق مغزی: اگر چربی خون در پاها ناشی از آترواسکلروز پیشانی باشد، این ممکن است نشانه‌ای از وجود توده‌های چربی در عروق مغزی یا گردنی نیز باشد. این می‌تواند خطر بیشتری برای سکته مغزی یا مشکلات دیگر مغزی ایجاد کند.
- قرار گرفتن در معرض خطر بیشتری برای عفونت‌ها: افزایش سطح چربی خون می‌تواند سبب ایجاد التهاب در دیواره عروق شود، که می‌تواند باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی شود و شما را در معرض خطر بیشتری از عفونت‌ها قرار دهد.
- بیماری عروق پریفرال (PAD): عدم کنترل چربی خون در پاها می‌تواند به تضییق و بسته شدن عروق پاها منجر شود که باعث کاهش جریان خون و علائمی مانند درد، سختی، آسیب پوستی، و در نهایت تشکیل زخم می‌شود.
- مشکلات مربوط به پا: بالا رفتن سطح چربی خون در پاها می‌تواند باعث کاهش عملکرد عروقی و عصبی پاها شود، که ممکن است منجر به مشکلاتی مانند آتروم پا (نکروز بافت پا)، زخم پا و آسیب پوستی شود.
اگر شما یا کسی دیگری علائم بالا رفتن چربی خون در پاها را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. آنها می‌توانند تشخیص دقیقی برای وضعیت شما قرار دهند و برنامه مناسبی برای درمان و کنترل چربی خون در پاها تعیین کنند.
