کنترل فشار و قند خون

روش های کنترل فشار و قند خون

آنچه می خوانید...

به طور کلی مشکلاتی در زمینه کنترل فشار و قند خون را بیماری زمینه ای می نامند. علت هم این است که این بیماری، زمینه ساز بیماری های دیگر در افراد هستند. وجود بیماری های زمینه ای در افراد به عنوان یک زنگ خطر برای آن هاست که باید سبک زندگی خود را تغییر دهند و عادات تغذیه ای درستی داشته باشند. از معروف ترین و رایج ترین بیماری های زمینه ای وجود اختلال در کنترل فشار و قند خون می باشد. در ابتدا شاید لازم باشد تا توضیحاتی پیرامون علل ایجاد این بیماری بدهیم و در ادامه در مورد روشهای کنترل این بیماری های صحبت کنیم.

کنترل فشار خون

علل ایجاد اختلال در قند خون چیست؟

احتمالا در مورد علل ایجاد اختلال در قند خون مطالب زیادی شنیده اید. به طور کلی اختلال کنترل قند خون دو علت اصلی دارد که شامل موارد زیر است :

  1. عدم ترشح انسولین از غدد فوق کلیه
  2. عدم تاثیر گذاری انسولین بر  سلول ها برای جذب گلوکز

عدم ترشح انسولین از غدد فوق کلیه

عدم ترشح انسولین از غدد فوق کلیه، سبب ایجاد بیماری دیابت نوع اول می شود. معمولا این بیماری به صورت ارثی بوده و در اثر آسیبی که به بافت تولید کننده انسولین در غدد فوق کلیه وارد می شود، ایجاد شده و نتیجه آن افزایش قند خون در بیمار است. در این وضعیت بیماران به اجبار باید روزانه به خود انسولین تزریق کنند. مهم ترین نکته منفی که در مورد این بیماری وجود دارد این است که نبود انسولین سبب تحریک ترشح هورمونی به نام گلوکاگون در خون می شود. وجود پیوسته گلوکاگون در جریان خون سبب افزایش چربی سوزی در افراد می شود. افزایش چربی سوزی در بدن همراه با افزایش تولید اجسام کتونی در خون است که سبب اسیدی شدن جریان خون می شود. اسیدی شدن جریان خون سبب اختلال در اکسیژن رسانی شده که نتیجه آن ایجاد حالت خستگی مفرط و التهاب در بیماران است.


عدم تاثیر گذاری انسولین بر  سلول ها برای جذب گلوکز

نوع دیگری از اختلال در کنترل قند خون در بدن، عدم تاثیر گذاری انسولین در سلول ها برای جذب قند خون می باشد. در این حالت  انسولین در جریان خون وجود دارد، اما سلول های رسپتورهای لازم برای اتصال به انسولین را ندارند. علت اصلی ایجاد این بیماری، افزایش بافت چربی در بدن و اسیدهای چرب در خون می باشد. به طور کلی، بیش تر اختلالات ایجاد شده در کنترل فشار و قند خون در اثر افزایش بافت چربی در بدن می باشد. توده های چربی علاوه بر اینکه خود سبب تولید فاکتور های التهابی مختلفی ترشح می کنند، همچنین سبب افزایش اسید های چرب در جریان خون می شوند. افزایش اسیدهای چرب سبب اثرگذاری بر رسپتورهای سلولی شده و در نتیجه آن ها غیر فعال می کند. به این نوع اختلال در کنترل قند خون دیابت نوع دو می گویند. در این نوع دیابت به دلیل وجود انسولین در جریان خون هورمون گلوکاگون ترشح نشده و همین موضوع سبب کاهش متابولیسم در بدن و ایجاد بیحالی و ضعف در افراد می شود.

افزایش قند خون در بدن چه عوارضی دارد؟

همانطور که گفته شد، به بیماری هایی که سبب اختلال در کنترل فشار و قند خون در بدن می شوند، بیماری های زمینه ای می گویند. برای اینکه درک بهتری از عوارض این بیماری در بدن داشته باشید در اینجا چند مورد از عوارض افزایش قند خون در بدن را ذکر می کنیم.

  • افزایش قند خون در بدن همراه است با رسوب آن در بر روی گلبول های قرمز و در نتیجه افزایش گلبول های  قرمز گلیکوزیله در جریان خون. این گلبول های قرمز انعطاف پذیری بسیار کمتری داشته و در نتیجه در هنگام عبور از مویرگ ها شکسته  به اصطلاح لیز می شوند.
  • یکی از بدترین عوارض افزایش قند خون، رسوب گلوکز در بافت های بدن می باشد. یکی از بافت هایی که رسوب گلوکز  به سرعت اتفاق می افتد، بافت های اپیتلیال پا می باشد. بنابراین افزایش گلوکز خون سبب رسوب آن در این بافت ها شده که به آرامی سبب مرگ سلول ها و سیاه شدن بافت می شود.
  • افزایش قند خون سبب افزایش ورود آن به درون سلول های شبکیه چشم شده و در این بافت با فعالیت آنزیمی تبدیل به نوعی الکل قندی می شود. افزایش این الکل قندی سبب آسیب به عدسی چشم شده و در نهایت می تواند مشکلاتی چون آب مروارید را ایجاد کند.
  • یکی از عوارض افزایش گلوکز خون اختلال در متابولیسم بدن می باشد. افرادی که دچار این عارضه هستند، به راحتی نمی توانند، فعالیت های ورزشی و یا کاری داشته باشند.

چه راهکارهای موثری برای کنترل قند خون وجود دارد؟

  • اگر جزو افرادی هستید که دیابت نوع یک دارید بهترین راهکار برای شما استفاده روزانه از انسولین به صورت مرتب و در بازه های زمانی مشخص می باشد. همچنین می توانید فعالیت های ورزشی مناسب را با مشورت پزشک خود انجام دهید. سبک تغذیه ای بسیار با اهمیت بوده و سعی کنید یک برنامه غذایی مشخص  درستی داشته باشید.
  • اگر جزو افرادی هستید که دیابت نوع دو دارید. در سریعترین حالت ممکن باید سبک زندگی و تغذیه ای خود را تغییر دهید. تا حد ممکن باید بافت چربی اضافه موجود در بدن را کاهش دهید. انجام فعالیت های ورزشی از اهمیت ویژه ای برای درمان این بیماری برخوردار می باشد. تغییر سبک زندگی کاهش مصرف مواد کربوهیدراتی می تواند تا حد بسیار زیادی در درمان این بیماری موثر باشد.
  • اگر جزو افرادی هستید که خود را مستعد ابتلا به این بیماری می بینید، مهم ترین راهکار برای شما تغییر عادات غذایی می باشد. استفاده از مواد گیاهی علاوه بر تنظیم متابولیسم بدن می تواند تا حد بسیار زیادی احتمال ایجاد این بیماری را در شما کاهش دهد. بنابراین از همین امروز  یک برنامه ورزشی درست همراه با برنامه غذایی درست برای خود تعیین و خود را ملزم به انجام آن کنید.

اختلالات فشار خون چیست؟

دستگاهی که برای اندازه گیری فشار خون مورد استفاده قرار می گیرد دستگاه فشار سنج می باشد. بر  اساس آخرین دستورالعمل ها منتشر شده در افراد بالای 18 سال فشار خون باید بین 80 تا 120 باشد. هر گونه اختلال در فشار خون رگ ها را اختلالات فشار خون می گویند. اختلالات فشار خون شامل فشار خون بالا و فشار خون پایین می باشد. در ادامه در مورد عوامل ایجاد کننده این اختلالات صحبت خواهیم کرد.

چه عللی سبب ایجاد اختلال در کنترل فشار خون می شود؟

به طور کلی به نیروی موجود در شریان برای حرکت، فشار گفته می شود. احتمالا می دانید که از نظر علم فیزیک فشار نیروی عمود بر سطح می باشد. در مورد فشار خون هم نیرویی که از طرف جداره عروق بر خون وارد می شود و سبب افزایش سرعت حرکت خون می شود را فشار خون می گویند.

 فشار خون در بدن ما دارای یک بازه ی حداقل و حداکثر است. یعنی میزان حرکت جریان خون در داخل عروق نباید از میزان حداقل کمتر و از میزان حداکثر بیش تر باشد. در صورت این اتفاق، به این عارضه کاهش فشار خون و یا افزایش فشار خون گفته می شود.

فشار خون بالا ناشی از چیست؟

همانطور که گفتیم فشار خون در اثر نیروی ایجاد می شد که جداره رگ بر جریان خون وارد می کند. رگ های خونی دارای بافت پیوندی و ماهیچه ای هستند و در این بافت ها اعصاب محیطی قرار دارد. در نتیجه عوامل مختلفی می تواند بر انقباض و انبساط رگ ها تاثیر گذار باشد. زمانی که رگ ها منقبض می شوند طبیعتا فشار بالایی را به جریان خون وارد می کنند. عوامل مختلفی می تواند بر انقباض رگ ها اثر گذار باشد که در ادامه چندین مورد را بررسی می کنیم :

عوامل ارثی

یکی از علل ایجاد افزایش فشار خون در افراد، عوامل ارثی و ژنتیکی است. به طور کلی افرادی که خانواده آن ها دارای اختلال فشار خون هستند، بیش تر در معرض ابتلا به اختلالات فشار خون قرار دارند. و یا افراد سیاه پوست، جزو نژادهایی هستند که بیش تر در معرض ابتلا به اختلالات فشار خون قرار دارند.

افزایش سن

یکی از عوامل ایجاد فشار، افزایش سن در افراد است. طبق مطالعات صورت گرفته افراد بالای 30 سال بیش تر در معرض ابتلا به اختلالات کنترل فشار و قند خون قرار دارند.

کم تحرکی

افرادی که فعالیت های جسمانی بسیار کمی دارند. نبود فعالیت های ورزشی و جسمانی در افراد سبب می شود تا ریت تنفس در افراد کاهش یافته و افراد بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات کنترل فشار و قند خون شوند.

دیابت و نارسای کلیوی

افرادی که دارای بیماری دیابت و یا بیماری های نارسایی کلیوی هستند. این افراد به دلیل اینکه در آن ها تعداد پارتیکل های موجود در جریان خون در حد استاندارد نمی باشد، بسیار مستعد ابتلا به اختلالات فشار خون هستند. برای مثال در افرادی که مبتلا به نارسایی های کلیوی هستند به دلیل اینکه تنظیمات مربوط به مینرال ها خون به درستی صورت نمی گیرد ممکن است برخی مینرال ها در خون افزایش یابند که سبب اثر گذاری بر جداره عروق و ایجاد اختلالات فشار خون شود.

چه عللی سبب فشار خون پایین می شود؟

فشار خون پایین چندان جای نگرانی ندارد. اما در مواردی که فشار خون به یکباره افت پیدا کند، باید مورد بررسی قرار بگیرد. به طور کلی، افرادی که فشار خون پایینی دارند، کم تر دچار مشکلات کبدی و کلیوی می شوند. برخی از بزرگسالان به طور معمول دارای فشار خون پایین هستند و هیچ علائمی ندارند. اما اگر فشار خون به حدی کاهش پیدا کند که اکسیژن و مواد مغذی کافی به اندام های بدن نرسد، بسیار خطرناک بوده و سبب ایجاد مشکلات حاد خواهد شد.

وجود مشکلات قلبی عروقی

این مشکل همانطور که می تواند سبب افزایش فشار خون در افراد شود، می تواند همچنین سبب کاهش فشار خون نیز شود.

مشکلات هورمونی

مشکلات هورمونی می تواند در غدد درون ریز وجود دارد که می تواند سبب ایجاد هیپوگلیسمی در افراد شود.

کم آبی بدن

کم آبی در بدن در اثر ترشح هورمون های دیورتیک ایجاد می شود. همچنین ممکن است فرد با مصرف داروهای دیورتیک سبب ایجاد فشار خون پایین در افراد شود.

خونریزی شدید

اگر خونریزی شدید باشد، می تواند سبب افت فشار خون و کاهش هوشیاری در افراد شود.

عفونت های شدید

ورود مواد میکروبی به جریان خون می تواند سبب عفونت های شدید شده و پروسه ای انتقال اکسیژن را مختل نماید.

مصرف بی رویه داروها

برخی داروها که برای درمان فشار خون بالا تجویز می شوند، مثل داروهای مسدود کننده آلفا.

چه راهکارهای موثری برای درمان اختلالات فشار خون وجود دارد؟

به طور کلی استفاده از راهکارهای درمانی که سبب کنترل فشار و قند خون در افراد شود، می تواند تاثیر زیادی بر روی سلامتی بگذارد. در ادامه راهکارهای درمانی برای فشار خون بالا و پایین را بیان خواهیم کرد.

راهکارهای درمانی فشار خون بالا

  • اگر علل ایجاد فشار خون بالا در شما زمینه ارثی داشته باشد، در همان ابتدا سبک زندگی و تغذیه ای خود را به گونه ای تغییر دهید و برنامه ریزی کنید که کم ترین افزایش فشار خون در شما وجود داشته باشد. داشتن فعالیت های ورزشی و خوردن غذاهای گیاهی تا حد بسیار زیادی کمک کننده خواهد بود.
  • اگر علت افزایش فشار خون بیماری خاصی است، ابتدا باید بیماری را درمان کنید تا زمینه ایجاد فشار خون بالا در شما رفع شود.
  • اگر سبک زندگی و غذایی غلطی دارید، با افزایش سن بهتر است در انجام فعالیت های روزانه تجدید نظر کنید و برنامه زندگی خود را به گونه ای تغییر دهید که کمترین زمینه برای اختلال در کنترل فشار و قند خون شما ایجاد شود.

راهکارهای درمانی در جهت فشار خون پایین

  • اگر مکررا دچار فشار خون پایین هستید و علت آن افت قند خون شماست حتما همراه خود مقداری تنقلات داشته باشید تا در صورت نیاز مصرف کنید.
  • در صورتی که به هر دلیلی داروی های دیورتیک مصرف می کنید، حتما در ساعات مشخصی آب مصرف کنید.
  • در صورتی که مشکلات هورمونی دارید و دچار حملات هیپوگلیسمی می شوید، زیر نظر پزشک داروهای مورد نیاز را مصرف کنید.






کلام آخر

کنترل فشار و قند خون از اهمیت ویژه ای برخوردار است. افزایش قند خون می تواند سبب ایجاد بیماری های زمینه ای متعددی در افراد شود. بنابراین کنترل قند خون بسیار مهم و برای سلامتی بدن لازم می باشد. در کنار قند خون داشتن فشار خون نرمال هم بسیار با اهمیت بوده و تاثیر فراوانی بر سلامت اندام های بدن خواهد داشت. استفاده از راهکارهای درست درمانی که سبب کنترل فشار و قند خون بدن شود برای سلامتی بدن ضروری خواهد بود.

دکتر پریسا مولایی

دکتر پریسا مولایی

متخصص قلب فارغ التحصیل ۸۵ دانشگاه علوم پزشکی همدان، دکتری پزشکی عمومی بورد تخصصی قلب و عروق از دانشگاه تهران سال ۹۴

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *